Monday, September 30, 2013

ગઝલ : વાત જાવા દે

હવે ભૂતકાળ કેરા ભવ્યની તું વાત જાવા દે
થયેલા જર્જરિત એ સ્વપ્ન ની તું વાત જાવા દે
સમયની દ્રુત ગતિ ને પ્હોંચવાના વ્યર્થ યત્નોમાં
તું શાને 'આજ' ના રૂપે મળી સોગાત જાવા દે ?
કરેલી ભૂલ નો કરવો જ હો તો કર તું પશ્ચાતાપ
થયેલી ભૂલ કેરો તું હવે સંતાપ જાવા દે

કૈંક ભીના સ્વપ્ન સ્મરણો માં છે સંકોર્યા
હૃદય માં સાચવેલા એક જણ ની વાત જાવા દે

જવાનીના ગુલાબી દિવસોને યાદ કરજે તું
કકળતા એકલા વાર્ધક્યની તું વાત જાવા દે


અહં શેં આટલો  જો ત્યાગ કર્યો બે'ક પૈસાનો?
કરેલી દાન આખી જીંદગી ની વાત જાવા દે
એ મારી જીર્ણતા જોઇને મારો ક્યાસ કાઢે છે
બુલંદીમાં વિતાવેલા સમયની વાત જાવા દે

ભલે હું રાખ છું પણ રાખથી બેઠા ફરી થાશું
અમારી જાત પર સંકટનો ઝંઝાવાત જાવા દે
નથી તું  આવતો ઉંચો જો તારી જાતમાંથી ત્યાં 
અકળ એવા ખુદાને પામવાની વાત જાવા  દે

ન કર તું વાત કે જેના મહીં નિંદા તણી બદબૂ
જો કરવી હોય તો 'સૌરભ' તણી તું વાત થાવા દે

--સૌરભ જોષી

Wednesday, September 18, 2013

ग़ज़ल : डरता है

 Found this gazal on : https://aasvad.wordpress.com/2013/07/20/f-008/

Awesome gazal and the blog "aasvad" is very good as well.

यहाँ हर शख़्स हर पल हादिसा होने से डरता है |
खिलौना है जो मिट्टी का फ़ना होने से डरता है |


मेरे दिल के किसी कोने में इक मासूम-सा बच्चा,
बड़ों की देख कर दुनिया बड़ा होने से डरता है |


न बस में ज़िन्दगी इसके न क़ाबू मौत पर इसका,
मगर इन्सान फिर भी कब ख़ुदा होने से डरता है |


अज़ब ये ज़िन्दगी की क़ैद है, दुनिया का हर इन्सां,
रिहाई मांगता है और रिहा होने से डरता है |


राजेश रेड्डी

Monday, September 09, 2013

Not just another day....

"Wake up! Wake up, Arun!!"  Suhani was trying to wake me up. I could barely open up my eyes. I looked at the alarm clock on the side table, it was showing 9'o clock.


"What is it? Why are you waking me up so early? You know I spent almost the whole night in the lab yesterday.'
"Yes, but it is Monday. Don't you have to go to that seminar you were eagerly awaiting? Something about we all living in a matrix?"

Oh, yeah! I was waiting for weeks to attend that seminar. How can I miss that being delivered by  Prof. Nick Bostrom himself! "Wake up, Dr Arun Anand!", I told myself.
"Well, it is a bit different than the matrix, you see, in matrix the machines were harvesting humans for energy while imprisoning their mind inside a..." I tried to clarify the difference as I was interrupted by Suhani.
"Yeah yeah yeah! It's all the same to me anyway. Now, get dressed up and get going."
I hurried through my morning routine as I really wouldn't want to miss this chance for the world. The seminar was at 10'o clock. One of the perks in being a researcher at the Tata Institute of Fundamental Research (TIFR) is that you get a quarter just across the road to your office. It would be a nightmare to beat the traffic in south Mumbai otherwise.

I reached the lecture theatre at 9:55. The entire hall was jam-packed. I wasn't surprised. I was preparing myself to stand in a corner throughout the lecture. I was looking out for a nice corner and... "Here, here Sir! This way. I saved you a seat.", I saw Raj waving at me. Well, yet another perks of being a faculty member is the respect that you get from students. Raj, my doctoral student saved me a seat. He knew how excited I was to be here today. I was blabbering about this on and on since almost two weeks. It was not the case that the seminar had much to do about our research. I was rather interested in quantum physics and so was Raj. I think Raj came here just because of me. I remembered how I used to go to every talk suggested by my supervisor...
"Ladies and Gentlemen!" My chain of thoughts was broken by Prof Iyer, the Director in-charge of TIFR.

"It is an honour to welcome Prof Nick Bostrom! Prof Nick Bostrom is a faculty member at the Phillosophy and Oxford Martin School. He is also the Director of the Future of Humanity Institute as well as Programme on the impacts of future technology at the University of Oxford. He will be speaking about his seminal paper on Are you living in a computer simulation?. Without further ado, I request Prof Bostrom to take the stage".

"Friends, I have been invited to talk about ...." Prof Bostrom directly came to the point. The talk was having a mesmerizing effect on me.
"....So, I argue that  at least one of the following propositions is true: (1) the human species is very likely to go extinct before reaching a “posthuman” stage; (2) any posthuman civilization is extremely unlikely to run a significant number of simulations of their evolutionary history (or variations thereof); (3) we are almost certainly living in a computer simulation. It follows that the belief that there is a significant chance that we will one day become posthumans who run ancestor-simulations is false, unless we are currently living in a simulation. A number of other consequences of this result are also discussed. ...."

He proceeded towards the mathematical formulation of his hypothesis. He finished his talk in about 45 minutes. "Amazing timing!", I admired him in my mind. The floor was made open to questions. Lots of hands were raised. Questions varied from the computational models of the simulation to the parameters he picked for his equations.
"Is there a way to know if we are living in such a simulation?" A PhD student standing in a corner asked. "Damn! That's a really good question. Why didn't it occur to me?" I was cursing myself.
"That's an excellent question!" lauded Prof Bostrom.
"If you are inside a simulation, it is very hard to realize the existence of an entity outside the world (the simulation) that we perceive. However, let's assume that their model of computation is just an extrapolation of the model that we have today. That means, if it is a piece of software there might be bugs. Some bugs causes the software to crash, that means, we all cease to exist at once. So no-one would be there to observe such a phenomenon. But there are other kinds of bugs! Imagine that we all are variables in this computer program. Now, when we observe some interesting phenomenon in some of our experiments, we usually run it once again. We may change a few parameters here and there, just to see how these changes affect the phenomenon in question. In this repeat run, what if we forget to reset a variable? This variable, or in our world, this person would have the memory of the earlier experiment as well and thus can witness an anomaly. Something like a dejavu...."
Wow! Wild imaginations were taking over my mind and suddenly they came to a stop as the sound of a huge applaud reached my ears. I was still mesmerized though.
I went back to my home for lunch and then took an afternoon nap to compensate for the sleepless night I had earlier. I went back to the lab in the evening and I saw Raj already there.  We were in the middle of an important experiment so we were going at it night after night. It seems there is a deep bond between researchers and nights. We were a bit tired so we went for a walk at the private beach of TIFR. The brightest idea often comes when you are taking a walk. Also, the moon light, the sound of the ocean and the cool breeze really act as catalysts to giving a fresh perspective.


Finally, I called it a day at 5:30 in the morning. I walked back home, gave Suhani a light kiss on her forehead and went to sleep.

"Wake up! Wake up, Arun!!"  Suhani was trying to wake me up. I could barely open up my eyes. I looked at the alarm clock on the side table, it was showing 9'o clock.


"What is it? Why are you waking me up so early? You know I spent almost the whole night in the lab yesterday.'

"Yes, but it is Monday. Don't you have to go to that seminar you were eagerly awaiting? Something about we all living in a matrix?"
----
Epilogue : Needless to say the story and all the characters are fictional (or so I think :-) ). However, Prof Nick Bostrom is very much a real person. The original article by Prof Bostrom can be accessed at : http://www.simulation-argument.com/simulation.html

उर्दू ग़ज़ल : देखकर

मैं मुस्कुरा रहा हूँ धारे -तेग देखकर
हैरान है कातिल मेरा मंसूब: देखकर

धारे-तेग - तलवार की धार , मंसूब: - निश्चय

गर संग तर  हुआ तो मैं हूँ किस हिसाब में
मिज्गां -ए -यार को सरश्क-आलूद: देखकर

संग - पत्थर, तर - गीला, मिज़्गाँ - पलकें , सरश्क आलूद: - आंसू से भीगना

दीदार गर हुआ तो क़यामत ही आएगी
शर्मिंद: तेग है हिजाब़े यार देखकर

शर्मिंद: - लज्जित , तेग - तलवार, हिज़ाब - पर्दा

कोताहि-ए -किस्मत को इनायत समज़  लिया
लेटे  हज़ारों लोग सेजे-गम पे देखकर


कोताहि-ए -किस्मत - भाग्य की कमी, इनायत - वरदान , कृपा
सेजे -गम  - दुखों  की शय्या

दुनिया के लोग हैं  बड़े पक्के हिसाब के
 आबे-चश्म भी हैं  सरोक़ार देखकर

आबे-चश्म - आँसू , सरोकार - मतलब

हरम गया था  बारहा मैं माँगने दुःआ
लौटा मैं पै-ब-पै  ख़ुदा आजिज़ देखकर

हरम - मस्जिद , बारहा - बारबार , पै -ब -पै  - बारबार
आज़िज - लाचार

यों कम हुम मेरा जुनूं -ओ-शौके-जिस्त का
बिकता हुआ खुदा  सरेबाजार देखकर

जुनूं -ओ-शौके-जिस्त - जिंदगी की इच्छा और जूनून

सुखनवरों की भीड़ में पेहचान क्या अगर
खुश-आमदीद ना हुई 'सौरभ' को देखकर


सुखनवर - कवि
खुश-आमदीद - स्वागत

Thursday, August 15, 2013

ગઝલ : કહેવું પડે

હોઠ ના ખુલ્યા છતાં વાતો થઇ કહેવું પડે
પાંપણો ઢાળી અને રાતો થઇ કહેવું પડે

કોલ સાથે જીવવાના પૂરતાં હોતા નથી
પ્રેમમાં તો સાથમાં મરવું પડે કહેવું પડે

રણ થઇ ગ્યું રાખ કેવી કાળ ઝાળી આગમાં
ઠારવાને ઝાંઝવા ઓછા પડે કહેવું પડે


ખાર રાખે છે સપાટી પર સમંદર તો ઘણો
તોય તેના દિલ મહીં મોતી મળે કહેવું પડે
જોજનોથી દૂર એવી મંઝીલો ને પામવા
એક પગલું તે ભણી ભરવું પડે કહેવું પડે


અજનબી દર્પણ મહીં હું બિંબ મારું જોઉં છું
દાયકાઓ બાદ જાણીતું જડે કહેવું પડે

વંશવેલા ઓ નિભાવે વેરના  જે વારસા
વેરના તે કોઈ ના કારણ મળે કહેવું પડે


નામ ક્યાં લેવાય છે આખી સભા માં આપનું
શ્વાસમાં છે લે બધાં 'સૌરભ' તને કહેવું પડે

--સૌરભ

કાવ્ય : અમીર-ગરીબ

આપના ને આપણા માં ઢગલો છે ફેર,
આપને તો રોજ રોજ ભાણે પકવાન
અને આપણે તો ખીચડી ભૈ ઘેર ...આપના

આપને તો રૂ ના છે મોટામસ ગાદલા
ને આપણે છે કાથી ના ખાટલા
આપને તો ઊંઘ નહિ આવે ગોળી વિના
ને આપણે તો પડતામાં ઢેર ... આપના

સોના-ચાંદી મઢેલ આપને તિજોરી ને
આપણું છે ખાલીખમ  ઝૂંપડું
આપને છે બીક ધાડપાડુ ને ચોરની
ને આપણે શું પડવાનો ફેર ... આપના

કોણ છે અમીર અને કોણ છે ગરીબ
હવે નક્કી કરવાનું છે આપને
નક્કી કરવાની એ ચિંતા તું કર્યા કર
મારે તો છે લીલા લ્હેર ... આપના

 
--સૌરભ 

Wednesday, July 31, 2013

ગઝલ : સતત હું ખાઉં છું ઠોકર। ..

સતત હું ખાઉં છું ઠોકર અહીં પલપલ ભલા માણસ
છતાં વિશ્વાસ છે આ જગ ઉપર હરદમ ભલા માણસ

નિખાલસ થઇ અમે દિલના બધાયે રાઝ કીધા છે 
તમે શાને કહો છો વાત જે મોઘમ ભલા માણસ
ભલે પરદેશ ના મંઝર તમારી આંખ ચોંકાવે 
મળે માભોમની ક્યાંયે  નહિ સોડમ ભલા માણસ 


હતું શું આપણું  ને શું અહીંથી લઇ ને જાવાના 
ગયું તેનો નથી કરવો હવે માતમ ભલા માણસ
સતત બદલાય છે માણસ સમયના વાયરા સાથે
તમે જેવા છો એવા રો' હવે કાયમ ભલા માણસ
બહુ તેં દોટ મૂકી લ્હાયમાં ને લ્હાય માં આગળ
સમય તારો ઘણોયે  રહી ગયો પાછળ ભલા માણસ
જીવન નું આટલું વળગણ બહુ સારું નહિ 'સૌરભ'
નિયમ છે કુદરતી આવન પછી જાવન ભલા માણસ
--સૌરભ

ઘણા દિવસે ઉપાડી લેખિની હાથે ભલા માણસ
અમે તરસ્યા હતાં, લાગી ગઝલ અમૃત ભલા માણસ
(તુષાર ભાઈ એ આપેલ છંદબદ્ધ પ્રતિભાવ)

Monday, February 11, 2013

બચપણ

બચપણ ની યાદો ને તાજી કરી લઉં
ફરી થોડી મસ્તી હું પાછી કરી લઉં

ગારાના લાડુ ને સુકવી ફરી થી
ગોલંદાજી ની હું લડાઈ લડી લઉં

ટૂંકી પહેરી ચડ્ડી ને ધાબે ચડી ને
પ્રથમ વર્ષા ને આજ બાથે ભીડી લઉં

રમું ધૂળ માં મેલ થી બેફીકર થઇ
બનું રાજા માટી નો કિલ્લો કરી લઉં

થયા હાથ ગંદા જે ધૂળમાં રમીને
છુપાઈ ને ચડ્ડી ની પાછળ લુછી લઉં


છુપાયા જે ભેરુ ગણતરી ના વાંકે
હવે ગોતી કાઢી ને 'થપ્પો' કરી દઉં

ડરાવે જો ભઈલો  તો ધમકાવું એને
રખે તારી મમ્મી ને ચાડી કરી દઉં

પડે દુખ જો થોડું ફરી ખુલ્લા દિલથી 
થઇ બેફીકર પોક મૂકી રડી લઉં

મમ્મી ની સાડી ના પાલવ થી મારી
ભીની આંખો પાછી હું છાની કરી લઉં

મમ્મી ના ખોળા  માં માથું મૂકી ને
'સભુ' નાનો થઇ ને હું આંખો મીંચી દઉં

Friday, January 04, 2013

ગઝલ : કદી કોક પત્થર ની ધારે રહી જો

ગઝલ
-------
(મૂળ લગાત્મક સ્વરૂપ : લ ગા ગા લ ગા ગા લ ગા ગા લ ગા ગા )
જો કે અમુક જગ્યા એ 'લ' ને બદલે 'ગા' ની છૂટ લીધી છે .


કદી  કોક પત્થર ની ધારે રહી જો
અને મોતના તું કિનારે રહી જો


ખુદાઈ  મળે ખૂબ સસ્તી અહીં તો
તું ઈન્સાનિયત ની બજારે રહી જો


ઝલક જોવી હો કો ખુદાની જો તારે
ઘડી કોક ભૂલકાં ની હારે રહી જો


નિશાના રુદન ને જો સાંભળવું તારે
કિરણની તું પાંખે સવારે રહી જો


સખાવત ઉપર તારી શ્રદ્ધાય ડગશે 
કદી  કો સખા ની કટારે   રહી જો

વખાણીશ પ્રાણી ની સંગત અહી તું
કદી  કો મનખ ના પનારે રહી જો


બધા લાગશે જીવજંતુ સરીખા
તું વૈરાગ ના કો મિનારે રહી જો


નિયંત્રણ ના યત્નો ને છોડી પછી તું
અહીં  નાખુદા ના સહારે રહી જો

(નાખુદા - આગેવાન, નાવડી નો કપ્તાન. અહીં ઈશ્વર માટે રૂપક અપાયું છે .)

વઈ જાશે પતઝડ ને 'સૌરભ' પ્રસરશે
ચમનની તું કોઈ બહારે રહી જો
                                    -- સૌરભ જોષી